Zwolnienie podmiotowe z VAT vs. czynny podatnik VAT. Praktyczne zestawienie korzyści
Z założenia każdy podmiot prowadzący działalność gospodarczą, musi być podatnikiem VAT. Lecz nie w każdych okolicznościach. Istnieją bowiem kategorie podmiotów, mogących korzystać ze zwolnienia z VAT. Zwolnienie od tego podatku może przysługiwać ze względu na nieprzekroczenie limitu obrotów, bądź też z uwagi na rodzaj sprzedawanych towarów albo świadczonych usług.
Z tego artykułu dowiesz się m.in.:
- Jak obliczać kwoty limitu dla działalności rozpoczętej w trakcie roku
- Jakie czynności wyłączają prawo do zwolnienia podmiotowego niezależnie od osiągniętego obrotu
- Czy warto wybrać zwolnienie podmiotowe z VAT
Zwolnienie od opodatkowania jest wyjątkiem od zasady. Przepisy regulujące tą materię, nie mogą być w związku z tym interpretowane rozszerzająco, a jedynie w sposób ścisły. Celem zwolnienia z VAT jest ochrona konsumentów (którzy ponoszą ekonomiczny ciężar opodatkowania VAT), przed wzrostem cen wynikającym z tego mechanizmu opodatkowania. Innym celem istnienia możliwości wybory zwolnienia z VAT, jest wsparcie dla drobnych przedsiębiorców tak, aby mogli oni funkcjonować poza systemem VAT.
Zwolnienie podmiotowe – informacje podstawowe
Podstawa prawna – art. 113 ust. 1 i 9 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz. U. z 2023 r. poz.1570 ze zm.). |
Limit zwolnienia – obrót 200.000 zł w skali roku. |
Limit nie obejmuje – wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów, sprzedaży wysyłkowej z terytorium Polski oraz sprzedaży wysyłkowej na terytorium Polski (sprzedaż przez Internet), odpłatnego świadczenia usług zwolnionych od podatku, jeżeli czynności te nie mają charakteru transakcji pomocniczej, przychodów ze sprzedaży środków trwałych, wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji (na podstawie przepisów o podatku dochodowym). Oznacza to, że gdy podatnik przekroczy limit na skutek wykonania którejkolwiek z w/w czynności uznać należy, że jego przekroczenie nie nastąpiło. |
Obliczenie kwoty limitu dla działalności rozpoczętej w trakcie roku – kwotę tę oblicza się na podstawie wzoru: 200.000 zł x LD/365. LD oznacza liczbę dni prowadzenia działalności pozostałą do końca roku. Przykład: Załóżmy, że przedsiębiorca rozpoczął działalność z dniem 1 marca ub.r. Do zakończenia tamtego roku obrót osiągnięty ze sprzedaży wyniósł 115.000 zł.
W tym przypadku podatnik może skorzystać ze zwolnienia podmiotowego, bowiem limit zwolnienia dla okresu prowadzenia działalności wynosi ponad 167.000 zł zaś obrót osiągnięty w tym czasie to zaledwie 115.000 zł. |
Czynności wyłączające prawo do zwolnienia podmiotowego niezależnie od osiągniętego obrotu – ich wykonywanie powoduje konieczność bycia czynnym podatnikiem VAT. Zgodnie z art. 113 ust. 13 ustawy o VAT zakres zwolnienia podmiotowego nie obejmuje następujących dostaw:
1) energia elektryczna (CN 27160000), 2) wyroby tytoniowe, 3) samochody osobowe inne niż zaliczone przez podatnika, na podstawie przepisów o podatku dochodowym, do środków trwałych podlegających amortyzacji,
1) preparatów kosmetycznych i toaletowych (PKWiU 20.42.1), 2) komputerów, wyrobów elektrycznych i optycznych (PKWiU 26), 3) urządzeń elektrycznych (PKWiU 27), 4) maszyn i urządzeń gdzie indziej nie sklasyfikowanych (PKWiU) 28,
1) pojazdów samochodowych, z wyłączeniem motocykli (PKWiU 45.3), 2) motocykli (PKWiU ex 45.4); Nie obejmuje podatników świadczących następujące usługi:
|
Czy warto wybrać zwolnienie podmiotowe z VAT
Rozpoczęcie działalności gospodarczej wiąże się z podjęciem wielu decyzji. Jedną z nich jest wybór statusu czynnego podatnika VAT lub zwolnienie z tego podatku. Skorzystanie lub też nie z możliwości wyboru jaka została dana przedsiębiorcom rozpoczynającym działalność funkcjonuje na podstawie art. 113 ustawy o VAT.
Podstawowym kryterium zwolnienia podmiotowego jest nieprzekroczenie przez podatnika obrotu w poprzednim roku podatkowym w kwocie 200.000 zł. Gdy przedsiębiorca rozpoczyna działalność w trakcie roku zwolnienie obowiązuje jeżeli przewidywana przez podatnika wartości sprzedaży nie przekroczy, w proporcji do okresu prowadzonej działalności gospodarczej w/w kwoty.
Aby ją ustalić 200.000 zł powinno zostać pomnożone przez liczbę dni, prowadzenia działalności, następnie podzielone przez 365. Analiza opłacalności powinna być dokładnie przeprowadzona, ponieważ rozważenie tego zagadnienia może ujawnić zarówno zalety jak i wady omawianego rozwiązania.
Zalety zwolnienia podmiotowego z VAT
|
Zalety bycia czynnym podatnikiem VAT |
Brak obowiązku rejestracji, jako podatnik czynny. |
Możliwość odliczenia VAT naliczonego od faktur zakupowych, co czyni takie zakupy tańszymi. |
Brak obowiązku prowadzenia dokumentacji VAT związanej ze sprzedażą i zakupem. |
Jest to korzystne przy znacznej liczbie dokumentów zakupu (faktur kosztowych), ze względu na możliwość wskazaną w punkcie powyżej. |
Konieczność prowadzenia jedynie prostej ewidencji sprzedaży dla ustalenia, czy nie został przekroczony limit uprawniający do zwolnienia z tego podatku. |
Zwiększenie konkurencyjności dla kontrahentów będących czynnymi podatnikami VAT. |
Brak konieczności wystawiania faktur VAT. |
Jest to korzystne dla importerów, gdyż importer ma prawo do odliczenia VAT z dokumentów celnych. |
Cena sprzedawanych wyrobów i świadczonych usług może być niższa o kwotę naliczonego VAT, a ściślej o kwotę VAT, który nie musiał być naliczony. |
Jest to korzystne dla podmiotów dokonujący znacznych inwestycji, w których to przypadku powstaje nadwyżka naliczonego VAT poprawiająca płynność finansową. |
Zwolnienie jest korzystne, gdy kontrahentami przedsiębiorcy zwolnionego z VAT są przedsiębiorcy również z tego uprawnienia korzystający lub osoby fizyczne nieprowadzące działalności gospodarczej. |
Korzyści są szczególnie odczuwalne, gdy sprzedaż następuje według stawek preferencyjnych (szczególnie przy stawce 0%), kiedy występuje nadwyżka podatku naliczonego nad należnym do zwrotu. |
Brak konieczności ustalania stawek VAT na sprzedawane towary/świadczone usługi. |
|
Możliwość zwiększenia kosztów o kwoty VAT niemożliwego do odliczenia. |
|
Brak obowiązku wpłacania na konto urzędu skarbowego obliczonej kwoty VAT. |
|
Z kolei funkcjonowanie przedsiębiorcy jako czynnego podatnika VAT i podmiotu zwolnionego zilustrować można w następujący sposób.
- Cena sprzedaży w firmie A (podatnik VAT) ustalona jest następująco: 2.000 zł + 500 zł + 575 zł (23%VAT) = 3075 zł
- Cena sprzedaży w firmie B (podatnik podmiotowo zwolniony z VAT) ustalona została w następujący sposób: 2460 zł + 500 zł = 2.960 zł